Hiện nay, chăn nuôi lợn ở nước ta chủ yếu còn manh mún, nhỏ lẻ, chưa có sản lượng hàng hóa lớn, ít sản phảm có thương hiệu nổi tiếng, đầu ra không ổn định, thiếu sự liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ, sản phẩm làm ra không cạnh tranh nổi về chất lượng, giá thành với sản phẩm nhập khẩu. Phần lớn thực phẩm tiêu thụ trên thị trường Việt Nam hiện nay chưa chứng minh được cho người tiêu dùng biết đâu là thực phẩm an toàn. Hơn nữa, sự tham gia các Hiệp định thương mại song phương và đa phương của Việt Nam đã đặt ra nhiều cơ hội và thách thức cho ngành chăn nuôi lợn Việt Nam. Ngành chăn nuôi nói chung và chăn nuôi lợn nói riêng chỉ có thể giải quyết được các khó khăn trên thông qua việc phát triển chăn nuôi theo chuỗi- liên kết chăn nuôi tiêu thụ sản phẩm mới tạo ra sản phẩm an toàn, ổn định, đảm bảo truy xuất được nguồn gốc, hài hòa được lợi ích từ người chăn nuôi đến người tiêu dùng cuối cùng.

Thời điểm hiện nay giá lợn hơi tại cổng trại xuống quá thấp, thậm chí có nơi giá xuống dưới 30.000/1 kg. Nguyên nhân là do thời gian qua thương lái Trung quốc sang mua nhiều nên giá lợn hơi tăng cao thậm chí tới trên 54.000 đ/kg. Do vậy, người dân đã đổ xô đầu tư tăng đàn, đến nay không xuất khẩu được nên rớt giá thảm hại. Điều đó cho thấy việc dựng chuỗi liên kết- chăn nuôi tiêu thụ sản phẩm phải là nhiệm vụ cấp bách hiện nay. Việc này người nông dân hay các tổ hợp tác, hợp tác xã nhỏ lẻ hoặc doanh nghiệp không thể tự thực hiện chuỗi sản xuất và tiêu thụ sản phẩm được mà rất cần có vai trò thúc đẩy từ phía nhà nước. Phải thực hiện liên kết giữa các nông hộ với các doanh nghiệp thì mới có thể đủ năng lực để đưa sản phẩm của Việt Nam ra thị trường quốc tế. Cơ quan chức năng của nhà nước phải giúp các doanh nghiệp xuất khẩu theo con đường chính ngạch thì mới đảm bảo đầu ra ổn định bền vững.

Ngoài ra nhà nước cần tuyên truyền các tác nhân từ khâu cung cấp đầu vào, chăn nuôi, giết mổ, chế biến, bán lẻ và người tiêu dùng tích cực tham gia xây dựng chuỗi liên kết, cùng với đó là cung cấp các dịch vụ công để thúc đẩy phát triển chuỗi.

Dịch vụ công cho phát triển chuỗi liên kết mà theo kinh nghiêm của Trung tâm Phát triển chăn nuôi Hà Nội hiện nay đang triển khai đó là bao gồm các việc về tư vấn xây dựng mối liên kết, tổ chức thành lập chuỗi liên kết, nâng cao năng lực cho các tác nhân trong chuỗi liên kết, tư vấn và chuyển giao các quy trình sản xuất-kinh doanh, ứng dụng công nghệ trong sản xuất, cung cấp các thông tin về đầu vào và đầu ra, giá, cung cầu trên thị trường, về các yêu cầu của các thị trường khác nhau về sản phẩm sản xuất ra, các tiêu chí về chứng nhận vệ sinh an toàn thú y và vệ sinh an toàn thực phẩm, tư vấn quy trình chế biến, bảo quản sản phẩm đảm bảo an toàn cho các tác nhân trong chuỗi; tư vấn, hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu sản phẩm và xúc tiến tiêu thụ sản phẩm; truy xuất nguồn gốc, xác nhận nguồn gốc sản phẩm; thực hiện quản lý chất lượng sản phẩm và trao quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận sản phẩm an toàn- sản xuất theo chuỗi- truy xuất được nguồn gốc của Trung tâm,.... Trong đó, một số các dịch vụ công trong giai đoạn đầu rất cần thiết phải sử dụng nguồn ngân sách của nhà nước, giai đoạn sau khi chuỗi hoạt động hiệu quả thì sử dụng chính nguồn vốn từ việc thu của các tác nhân sử dụng dịch vụ để hướng tới xây dựng chuỗi hiệu quả và bền vững.

Với cách thức xây dựng và phát triển chuỗi liên kết chăn nuôi tiêu thụ sản phẩm như trên thì những năm qua Trung tâm Phát triển chăn nuôi Hà Nội đã xây dựng được 21 chuỗi liên kết chăn nuôi tiêu thụ sản phẩm. Trong đó có 9 chuỗi thịt lợn, 8 chuỗi gia cầm, 1 chuỗi thịt bò, 1 chuỗi sữa bò tươi và 02 chuỗi tổng hợp. Hàng ngày, cung cấp cho thị trường khoảng 25,4 tấn thịt lợn; 0,35 tấn thịt bò; 13,3 tấn thịt gia cầm; 296.000 quả trứng gia cầm và khoảng 78 tấn sữa tươi. Đã xây dựng được 5 nhãn hiệu tập thể, 13 nhãn hiệu hàng hóa. Ngoài ra, Trung tâm Phát triển chăn nuôi Hà Nội đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp và bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận “Sản phẩm an toàn - sản xuất theo chuỗi - truy xuất được nguồn gốc”.

Hiện nay chúng tôi đang tiếp tục hoàn thiện các chuỗi để xây dựng nên những chuỗi giá trị đích thực, hiệu quả. Chiếm lĩnh thị trường trong nước và tiến tới xuất khẩu. Với khó khăn trước mắt hiện nay do giá lợn giảm sâu, nhưng đây lại là thời cơ lớn cho chúng ta tái cơ cấu lại ngành chăn nuôi lợn một cách hiệu quả, phát triển bền vững và áp sát trình độ chăn nuôi lợn của thế giới. Đó là cần phải thúc đẩy ngay các doanh nghiệp đầu mối của chuỗi là các doanh nghiệp sở hữu nhãn hiệu sản phẩm của chuỗi phải giết mổ trên dây truyền công nghiệp hoặc thuê nhà máy giết mổ chế biến công nghiệp đủ điều kiện để sản xuất ra sản phẩm thịt mát, thịt cấp đông, có bao gói nhãn hiệu sản phẩm, đúng quy trình đạt chuẩn quốc tế để giới thiệu tới người tiêu dùng Thủ đô sử dụng. Vừa qua Trung tâm Phát triển chăn nuôi Hà Nội cũng đã phát động các doanh nghiệp đầu mối chuỗi của Hà Nội hưởng ứng tháng giới thiệu thịt mát và thịt cấp đông tới người tiêu dùng Thủ đô, sau khi phát động thì hiện nay đã có 5 doanh nghiệp hưởng ứng tham gia. Trung tâm cũng đã có văn bản giới thiệu sản phẩm của các chuỗi tới các siêu thị, cửa hàng tiện ích, bếp ăn tập thể, nhà máy chế biến thực phẩm để giới thiệu tới người tiêu dùng và cũng là để tiêu thụ sản phẩm cho chuỗi, hiện nay các hộ chăn nuôi cung cấp sản phẩm cho các chuỗi vẫn tiêu thụ sản phẩm được ổn định và có lãi. Chúng tôi coi đây là cuộc cách mạng, sẽ dần xóa bỏ tình trạng sản phẩm chăn nuôi phải giết mổ tiêu thụ trong ngày, phát triển mạng lưới tiêu thụ hiện đại, đảm bảo vệ sinh, chất lượng sản phẩm nâng lên và sẽ thay thế mạng lưới tiêu thụ truyền thống chưa đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm hiện nay, chợ truyền thống sẽ giảm và tiến tới không còn hình thức kinh doanh sản phẩm sống tại chợ truyền thống, thay thế nó là hệ thống các siêu thị, cửa hàng tiện ích, thương mại điện tử…đúng như các nước phát triển hiện nay ở trên thế giới. Khi đã xoá bỏ được tình trạng giết mổ tiêu thụ trong ngày thì khâu chăn nuôi sẽ không còn chịu áp lực cung cấp đầu ra nhỏ giọt cho thương lái nữa mà áp dụng chăn nuôi cùng vào cùng ra sẽ khống chế được dịch bệnh, giảm nhiều tổn thất trong chăn nuôi, năng xuất nâng lên, giá thành sản xuất sẽ giảm xuống đáng kể. Đây cũng là điều kiện quan trọng để chúng ta tổ chức chăn nuôi công nghệ cao như các nước phát triển bằng việc nâng quy mô chăn nuôi lớn lên, ứng dụng các thiết bị chuồng nuôi và sử lý môi trường hiện đại, đủ điều kiện để chăn nuôi được những giống chất lượng cao, tốt nhất của thế giới. Làm được như vậy chắc chắn ngành chăn nuôi của chúng ta nói chung, chăn nuôi lợn nói riêng sẽ phát huy được các lợi thế về thị trường ở khu vực đông dân nhất của thế giới, điều kiện thời tiết khí hậu không quá khắc nghiệt như vùng ôn đới, xuất đầu tư của chúng ta cũng rẻ hơn, lại ở bối cảnh một nước đang đà phát triển thì chắc chắn sẽ đưa nghành chăn nuôi phát triển hiệu quả, bền vững, tiến kịp trình độ chăn nuôi của các nước phát triển./.