Ngày 04/01/2014 Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Nội tổng kết kết quả nâng cao chất lượng giống vật nuôi giai đoạn 2009 – 2013 và định hướng phát triển những năm tới. Dự Hội nghị có đại điện Cục chăn nuôi, Cục Thú y, Viên chăn nuôi, Viện Thú y và các cơ quan, đơn vị liên quan ở Trung ương. Đại diện các Sở, Ngành liên quan của TP, Lãnh đạo Sở và các đơn vị liên quan thuộc Sở. Lãnh đạo phòng Kinh tế, trạm Thúy y, Khuyên nông, Phát triển chăn nuôi các huyện thị xã. Các đơn vị, cơ sở chuyên sản xuất, cung cấp giống, cùng đại diện cán bộ dẫn tinh viên, các hộ chăn nuôi lớn trên địa bàn TP.

 Hiện nay, Hà Nội có đàn gia súc, gia cầm lớn ở tốp đứng đầu cả nước với tổng đàn lợn 1,42 triệu con, đàn gia cầm thủy cầm trên 23 triệu con, đàn trâu bò gần 160 ngàn con. Năm 2013, giá trị sản xuất chăn nuôi đạt 52,1 % tỷ trọng trong nông nghiệp. Nét nổi bật về chăn nuôi của Hà Nội trong những năm qua là phát triển chăn nuôi theo vùng, xã trọng điểm, chăn nuôi quy mô lớn ngoài khu dân cư. Đặc biệt trong chăn nuôi, đã hình thành các chuỗi liên kết từ sản xuất đến giết mổ, chế biến tiêu thụ sản phẩm theo mô hình “từ nông trại đến bàn ăn của mỗi gia đình”. Để chăn nuôi có bước phát triển hiệu quả, công tác nâng cao chất lượng giống gia cầm được ngành Nông nghiệp Hà Nội đặt lên hàng đầu vì đây là yếu tố quyết định đến năng suất và hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi.

       Với chăn nuôi bò sữa, nhìn lại trước năm 2009, tổng đàn bò sữa chỉ trên 7 ngàn con, chất lượng giống thấp, sản lượng sữa chỉ đạt dưới 4 ngàn lít/chu kỳ/con (305 ngày), bò Holstein Friesian (HF)F3 đạt dưới 35%, còn chủ yếu bò HFF1, HFF2 chiếm trên 60%, bò sữa thuần chủng, số lượng quá ít với tỷ lệ dưới 5 %. Năm năm trở lại đây, TP đã triển khai nhiều chính sách như hỗ trợ nhập giống bò sữa ngoại và mua ngoài TP bò cái sữa HFF₂ trở lên, phối tinh bò sữa nhập ngoại, tinh phân ly giới tính,... Đến nay, số lượng và chất lượng đàn bò sữa toàn TP đã được cải thiện đáng kể, được người chăn nuôi đánh giá cao với tổng đàn đạt trên 13 ngàn con, tỷ lệ bò cái HFF3 chiếm trên 65 %, bò HFF2, HFF1 dưới 25 %, bò thuần chủng đạt trên 10 %. Năng suất sữa bình quân hiện tại đạt 4,5 tấn/con/chu kỳ. Đặc biệt với bò sữa, bước đầu (năm 2012) đưa tinh phân ly giới tính vào  đến nay đã có hiệu quả tốt được người dân ghi nhận đánh giá cao.

Về chăn nuôi bò thịt, kết quả nổi bật trong nâng cao chất lượng giống là đưa giống bò chất lượng cao vào thực tiễn sản xuất. Sau khi chương trình Sin hóa đàn bò thành công, Hà Nội đã có đàn bò cái nền tốt nên việc đưa giống bò chất lượng cao vào là rất phù hợp, một bước đi tất yếu. Một số giống bò chất lượng cao được  tập trung đưa vào trên nền bò lai Sind thời gian quan là bò Droughmater, Brahman, bò BBB (Blanc-Blue-Belgium), Angus …. Để khuyến khích việc đưa các giống bò này vào nhanh thực tiễn sản xuất TP đã có chính sách hỗ trợ miễn phí cho người chăn nuôi khi áp dụng phương pháp lai thụ tinh nhân tạo (TTNT). Đồng thời tăng cường các hình thức tuyên truyền, tập huấn đến người dân, đào tạo đội ngũ dẫn tinh viên có tay nghề cao để thực hiện tốt công tác TTNT bò. Đến nay đã có bước chuyển biến tích cực, đa số người chăn nuôi đã áp dựng phương pháp TTNT cho bò, đàn bò đực trên địa bàn TP đã giảm đáng kể chỉ còn gần 300 con. Đây chính là một thành công lớn sau 5 năm thực hiện nâng cao chất lượng giống bò thịt. Chỉ tính riêng trong năm 2013, gần 20 ngàn bê lai chất lượng cao sinh ra, bê sinh trưởng nhanh, hiệu quả kinh tế cao. Bê nuôi từ khi sơ sinh đến 03 tháng tuổi đạt 90-120kg/con, đến 06 tháng tuổi đạt 150-200kg/con, 12 tháng đạt trên 300kg/con. Nhiều người chăn nuôi phản ảnh khi bê đạt trên 03 tháng sẽ có giá bán từ 15-17 triệu đồng/con. Như vậy với số bê trên, khi được nuôi khoảng 3 – 4 tháng thì đã có giá trị hàng trăm tỷ đồng cho người chăn nuôi, một hiệu quả kinh tế rõ ràng có từ chăn nuôi bò được các cấp các ngành và người dân ghi nhận.

       Trong chăn nuôi lợn, trước đây, chủ yếu theo phương thức truyền thống, người dân vẫn sử dụng các giống lợn địa phương vừa tiêu tốn thức ăn và chất lượng thịt xẻ thấp, hiệu quả chăn nuôi không cao. Năm năm qua, TP tập trung việc cải tạo và phát triển chăn nuôi lợn hướng nạc, hỗ trợ các trang trại chăn nuôi theo công nghệ tiên tiến, như cải tạo chuồng nuôi từ chuồng hở sang chuồng kín. Đến nay, chất lượng giống lợn trên địa bàn TP có bước chuyển biến tích cực, với số lượng đàn nái đạt 153,7 ngàn con  trong đó tỷ lệ lợn nái ngoại thuần chủng đạt trên 20% tổng đàn nái. Đàn lợn đực giống với tổng sô với 2.086 con trong đó lợn đực cao sản dùng khai thác tinh  nhân tạo chiếm 16% tổng đàn đực giống. Các giống lợn ngoại chủ yếu  hiện nay gồm Pidu, Pietrain, Duroc, Yorkshire, Landrace … Năng suất, chất lượng con giống tăng rõ rệt, số lượng lợn sơ sinh bình quân/ổ tăng từ 10 lên 12 con; lợn sơ sinh giảm thiểu lây lan các dịch bệnh (đặc biệt bệnh đường sinh dục, sản khoa...),  nâng tỷ lệ TTNT năm 2013 lên 58%; từ đó tăng năng suất chăn nuôi, mang lại thêm lợi ích kinh tế cho người dân. Một số cơ sở sản xuất giống lợn chất lượng cao hiện đang có uy tín như  trang trại ông Nguyễn Đắc Cử ở Sơn Tây, ông Nguyễn Văn Thanh ở Ứng Hòa, đây là những cơ sở với trang trại quy mô hàng ngàn lợn giống ông, bà nhằm cung cấp cho các hộ chăn nuôi trên địa bàn TP và các tỉnh  lân cận.

Về chăn nuôi gia cầm, thủy cầm nét nổi bật về nâng cao chất lượng giống những năm qua là tăng cường đưa các giống mới có năng suất, chất lượng cao vào sản xuất; cùng với việc duy trì và phát triển các giống bản địa như giống gà Ri, gà Mía, vịt Cỏ… nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. Các giống nhập nội chủ yếu những năm qua là gà bố mẹ, đến nay đã sản xuất 54.702.980 con giống/năm, trong đó trại giống của nước ngoài 96.000 con; các công ty trong nước 349.000 con; các trang trại 64.000 con; nông hộ 64.300 con. Nhu cầu  sử dụng 27.000.000 con giống /năm; xuất ra các tỉnh 27.702.980 con. Trong chăn nuôi nông hộ, điển hình về giống gia cầm, từ năm 2012 đưa giống gà kiêm dụng thịt-trứng từ Cộng hòa Séc là Dominant Patridge (thường gọi là gà D300). Giống gà này có nhiều đặc điểm giống với gà ta của Việt Nam và cũng phù hợp với điều kiện chăm sóc nuôi dưỡng, khi hậu tại Việt Nam. Đến nay đã cho hiệu quả rõ rệt, đáp ứng nhu cầu người chăn nuôi cũng như thị hiếu người tiêu dùng. Gà D300 có sản lượng trứng đạt 280 quả/con/năm, trứng màu trắng, kem, trọng lượng từ 40 – 50 gram/quả, trứng có giá bán cao được người tiêu dùng rất ưa chuộng. Còn gà trống nuôi tới 18 tuần tuổi đạt trọng lượng 1,6 – 1,8kg, lông đỏ thẫm, đuôi dài, mào cờ, chân nhỏ màu vàng; rất giống với màu lông của gà ta, phù hợp với hình thức nuôi gà hướng thịt bán công nghiệp, thả vườn. Ông Nguyễn Tích Phương ở Chương Mỹ đã được nhiều người chăn nuôi gà biết đến từ việc cung cấp giống gà D300 này.

Về thủy cầm chủ yếu tập trung chủ yếu ở một số huyện như Phú Xuyên, Thường Tín. Đến nay tổng số thủy cầm là 12.780 con, sản xuất 700 ngàn con giống /năm, cung cấp cho 31 tỉnh thành. Máy ấp nở có 1.024 máy, trong đó: 69  máy công suất 10.000-30.000 quả, 240 máy công suất 31.000-50.000 quả, 640 máy công suất 51.000-100.000 quả, 75 máy công suất trên 100.000 quả/

Công tác nâng cao chất lượng giống 05 năm qua đạt được hiệu quả trên do TP có chính sách phù hợp, bên cạch đó ngành Nông nghiệp Hà Nội đã làm tốt công tác tuyên truyền, đào tạo, tập huấn đến người dân. Hàng năm đã có hàng ngàn lượt người chăn nuôi được tập huấn, hàng trăm cán bộ kỹ thuật được đào tạo nghề TTNT chuyên sâu. Đã tổ chức Hội thi Dẫn tinh viên giỏi, Hội thi bò sữa, bò thịt, Hội thị Hộ chăn nuôi bò giỏi. Năm 2013 đã tổ chức Hội chợ chăn nuôi thú y thủy sản trong đó việc giao dịch về giống vật nuôi được nhiều tổ chức cá nhân trong nước, nước ngoài rất quan tâm. Tuy nhiện bên cạnh kết quả đạt được, việc nâng cao chất lượng giống vật nuôi trong 5 năm qua trên địa bàn TP cũng gặp không ít khó  khăn như sự quan tâm của các cấp các ngành ở một số đia phương chưa thật sự quan tâm chú trọng. Phương thức chăn nuôi hiện còn trên 60 % là nhỏ lẻ, giá cả thị trường, thúc ăn chăn nuôi, giá giống quá nhiều biến động, không ổn định. Đặc biệt công tác quản lý giống, việc giám định bình tuyển bò chưa được triển khai đồng bộ, chưa xây dựng được vùng chuyên canh sản xuất giống chất lượng cao. Việc xuất, nhập, lưu thông con giống quản lý còn thiếu chặt chẽ làm ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả phát triển giống trên địa bàn TP.

Về định hướng công tác phát triển giống trong những năm tới, với bò sữa áp dụng thí điểm cấy phôi, tăng số lượng bò được áp dụng bằng tinh phân ly giới tính, với bò thịt, đưa tiếp một số giống như bò Charolais, Angus, Lymousine …Với lợn và gia cầm tập trung giữ các giống bản địa nuôi mang lại hiệu quả kinh tế, phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng. Bên cạnh đó tập trung xây dựng các vùng, các xã trọng điểm chuyên canh sản xuất giống nhằm đáp ứng phát triển giống tại chỗ và cung cấp cho các tỉnh, thành. Xây dựng nhãn hiệu thương hiệu về chất lượng giống để tạo sự phát triển bền vững, hiệu quả. Đây cũng là một xu thế tất yếu của Thủ Đô phát triển chăn nuôi theo hướng công nghệ cao trong thời gian tới. Giải pháp mà TP đưa ra là tăng cường nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống cán bộ cán bộ cơ sở, nhất là mạng lưới Dẫn tinh viên, cán bộ thú y xã phường. Tổ chức Hội thi tay nghề cho các Dẫn tinh viên, các Hội chợ chuyên ngành về chăn nuôi thú y nhằm tăng cường xúc tiến thương mại trong đó có công tác phát triển giống. Đồng thời làm tốt công tác tuyên truyền, đào tạo, tập huấn đến cán bộ kỹ thuật và người chăn nuôi.

Với những giải pháp đồng bộ, sự vào cuộc của các cấp các ngành, sự đồng thuận của người dân, công tác nâng cao chất lượng giống vật nuôi của Hà Nội chắc chắn sẽ có bước tiến mới góp phần thúc đẩy chăn nuôi phát triển.

Tại Hội nghị 9 tập thể, 9 cá nhân có nhiều thành tích xuất sắc đóng góp trong công tác nâng cao chất lượng giống 05 năm qua tại Hà Nội được Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Nội tặng Giấy khen.

 

            Nguyễn Ngọc Sơn-PGĐ Trung tâm Phát triển chăn nuôi Hà Nội.